NÜFUS KAYDININ (SİCİLİNİN) DÜZELTİLMESİ DAVASI

Kişisel durumlardaki değişikliklerin nüfus kaydında belirtilmesi veya doğru olmayan kayıtların düzeltilmesi “nüfus kaydının düzeltilmesi” davalarının konusunu oluşturur. Bu nedenle nüfus kayıtlarının doğru olarak tutulması kamu düzenini ilgilendiren bir konudur.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 35. maddesine göre, ''Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir. ''

Aynı Kanunun aile kütüklerinde bulunması gereken kişisel bilgilerin düzenlendiği 7. maddesinde, ''her mahalle veya köy için ayrı aile kütüğü tutulacağı ve bu aile kütüklerinde; Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, kayıtlı bulunduğu il, ilçe, köy veya mahalle adı ile cilt, aile ve birey sıra numarası, kişinin adı ve soyadı, cinsiyeti, baba ve ana adı ile soyadları, evli kadınların önceki soyadları, doğum yeri ile gün, ay ve yıl olarak doğum tarihi ve kütüğe kayıt tarihi, evlenme, boşanma, soybağının kurulması veya reddi, ölüm, vatandaşlığın kazanılması veya kaybedilmesi gibi kişisel durumda meydana gelen değişiklik veya yetkili makamlarca yapılan düzeltmeler, dini, medenî hali, yerleşim yeri adresi, fotoğrafı bulunacağı'' belirtilmiştir.

38. maddesinde ise; ''Yukarıda 7'nci maddesinde sayılan aile kütüklerine tescil edilmesi gereken bilgilerden; dayanak belgesinde bulunduğu halde nüfus kütüklerine hatalı veya eksik olarak tescil edilen ya da hiç yazılmayan bilgiler veya mükerrer kayıtların maddî hata kapsamında değerlendirileceği, bu tür maddî hataların ise Genel Müdürlükçe ya da nüfus müdürlükleri tarafından düzeltileceği veya tamamlanacağı'' düzenlenmiştir.

HANGİ DURUMLARDA NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVASI AÇILIR?

Dayanak belgelerindeki bilgilerin aile kütüklerine işlenmesi sırasında yapılmış bir maddî hata söz konusu değil ise aile kütüğünün herhangi bir kaydında düzeltme veya değişiklik ancak mahkeme kararı ile yapılabilecektir. İşte bu noktada, nüfus kütüğünde yer alan doğru olmayan kayıtlar, açılacak olan “Nüfus Kaydını Düzeltme Davası” ile gerçek durumuna uygun hale getirilir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 35. maddesinde “Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.'' şeklindeki hükme göre her hangi bir sınırlama olmaksızın nüfus kütüğünde mevcut her kaydın düzeltilmesi istenebilecektir.

NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVASINI KİMLER, NE ZAMAN ve HANGİ MAHKEMEDE AÇABİLİR?

Bu dava, tespit niteliğinde olduğundan tüm ilgililer ve durumdan haberdar olan cumhuriyet savcısı tarafından açılabilir. Nüfus tashihi davaları herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süreye bağlı olmadığından her zaman açılabilir. Bu dava, davayı açan ilgilinin yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesinde açılır.

NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVASI NASIL İSPATLANIR?

Bu dava, kamu düzeni ile ilgili olduğundan her türlü kanıtla ispatlanabildiği gibi hakimin reisen her türlü araştırmayı da yapması gerekir. Resmi kayıt ve belgelere başvurulabileceği gibi, tanık da dinletilebilir. Bazı davalarda soy bağı ve mirasçılık durumu etkileneceğinden mahkemece DNA testi istenebilir.

SONUÇ

Nüfus kaydının düzeltilmesi davaları sonucunda genel olarak davacının kaydı bir başka haneye taşınmamakta, mevcut nüfus kütüğü üzerindeki hanede Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 7. maddesi gereğince bulunan kayıtlar mahkeme kararı doğrultusunda değiştirilmekte veya düzeltilmektedir. Nüfus kayıt düzeltim davaları, soy bağı ile ilgili değildir. Burada önemli olan husus şudur ki, mahkemece verilecek karar ile ilgilinin hane kaydı bir başka haneye taşınıyorsa bu dava artık nüfus kaydının düzeltilmesi davası değil soy bağı davası halini alacaktır. Bu davanın miras hukuku açısından da önemli sonuçları bulunmaktadır.